بررسی نقش تکتونیک در ناهنجاری مورفومتری شبکه‎ی زهکشی در چهار حوضه‎ی آبخیز در زاگرس

Authors

شهرام بهرامی

مهران مقصودی

کاظم بهرامی

abstract

این پژوهش، نقش تکتونیک در ناهنجاری سیستم زهکشی در چهار حوضه‎ی زهکشی پیران، پاطاق، کمندان و درّه‎تخت در زاگرس شمال‎غرب را بررسی کرده است. شاخص ناهنجاری سلسله‎مراتبی (?a)، شاخص انشعابات (r)، شاخص عدم تقارن حوضه (af)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (t) و الگوی زهکشی پارامترهای مورد بررسی این پژوهش هستند. پارامترهای مذکور، بر اساس نقشه‎های توپوگرافی با مقیاس 50000/1 به‎دست آمد. خطوط منحنی میزان، با اختلاف ارتفاع 20 متر حوضه‎ها در محیط نرم‎افزار ilwis رقومی شد و بر اساس آن، نقشه‎ی مدل ارتفاعی رقومی حوضه‎ها و شبکه های زهکشی با درجه‎های مختلف به‎روش استراهلر تهیه شد. بعد از تعیین مسیرهای زهکشی ناهنجار و تعداد آبراهه‎ها در هر مسیر، شاخص‎های ناهنجاری زهکشی برای حوضه‎ها تعیین شد. شاخص‎های عدم تقارن حوضه (af) و شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (t) بر اساس تعیین خط مرکز حوضه‎ها و رودخانه های اصلی حوضه‎ها محاسبه شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مقدار شاخص ناهنجاری سلسله‎مراتبی (?a) در حوضه‎ی پاطاق و پیران که در زاگرس چین‎خورده قرار دارند، نسبت به دو حوضه‎ی دیگر در زاگرس رورانده، بیشتر است. شاخص مذکور در حوضه‎های پاطاق، پیران، کمندان و درّه‎تخت به‎ترتیب 06/2 ، 65/1، 24/1، 15/1 است. حداکثر پارامتر r (شاخص انشعابات) نیز در حوضه‎ی پاطاق (01/1) و حداقل آن در حوضه‎ی کمندان (75/0) است. بررسی داده‎ها نشان می‎دهد، رابطه‎ی معنادار مستقیمی بین پارامتر ?a و af وجود دارد، به‎طوری‎که ضریب همبستگی بین این دو متغیّر 96 درصد است. ضریب همبستگی بین ?a و t نیز87 درصد است؛ با این وجود، بررسی رابطه بین پارامتر r و af نشان می‎دهد که رابطه‎ی مستقیمی بین این دو متغیّر وجود ندارد و ضریب همبستگی آنها حدود 44 درصد است. ضریب همبستگی بین r و t نیز ضعیف (23 درصد) است. مطالعه‎ی الگوی زهکشی در حوضه ها نشان داد که حوضه های قدیمی تر و فرسایش‎یافته ترِ واقع در زاگرس رورانده (کمندان و درّه‎تخت) الگوی زهکشی شبکه‎ی درختی دارند. الگوی زهکشی کلّی در دو حوضه‎ی پیران و پاطاق (در بخش جوان‎تر و فعّال‎تر زاگرس چین‎خورده) داربستی است، با این وجود، در این حوضه‎ها در پهلوهای پرشیب طاقدیس‎ها، الگوی موازی توسعه یافته است، درحالی‎که در مناطق کم‎شیب ساختمانی ، الگوی شبکه‎ی درختی دیده می‎شود. به‎طورکلّی، این پژوهش نشان می‎دهد که ناهنجاری زهکشی در حوضه های مورد مطالعه، متأثر از تکتونیک بوده و پارامتر ?a، در مقایسه با پارامتر r ، کارایی بالایی در تعیین تکتونیک فعّال حوضه‎ها دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

full text

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: 10 حوضه آبخیز زاگرس

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای PAF (درصد عدم تقارن حوضه)، Bs (نسبت کشیدگی حوضه)، CR (ضریب گردواری حوضه)، R (شاخص انشعابات آبراهه ها)، Rb ( نسبت انشعابات)، Dd (تراکم زهکشی) و Df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4...

full text

تحلیل کمی ناهنجاری سلسله مراتبی شبکه زهکشی و ارتباط آن با تکتونیک، مطالعه موردی: ۱۰ حوضه آبخیز زاگرس

در این تحقیق، شاخص های ناهنجاری سلسله مراتبی(∆a)، و تراکم ناهنجاری سلسله مراتبی (ga) 10 حوضه آبخیز محاسبه گردید و رابطه آنها با پارامترهای paf (درصد عدم تقارن حوضه)، bs (نسبت کشیدگی حوضه)، cr (ضریب گردواری حوضه)، r (شاخص انشعابات آبراهه ها)، rb ( نسبت انشعابات)، dd (تراکم زهکشی) و df (فرکانس زهکشی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص ∆a مربوط به حوضه 7 (3.4) ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشهای جغرافیای طبیعی

Publisher: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-630X

volume 43

issue 76 2011

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023